معرفی مهمترین جاذبه های گردشگری و تاریخی شهر یزد
1-مسجد جامع فهرج
روستای فهرج در 25 کیلومتری جنوب شرقی یزد و در کنار راه اصلی یزد- بافق قرار دارد. از آثار تاریخی این روستا به یک قلعه باستانی، آب انبار قدیمی، مجموعه شهدا و مسجد جامع می توان اشاره کرد.
مسجد جامع فهرج از بنای قدیمی و کم نظیر فرهنگ و تمدن اسلامی است که متعلق به نیمه اول قرن اول هجری است.
این بنا قدیمی ترین مسجدی است که در ایران و شاید در دنیا بدون هیچگونه پیرایه ای دست نخورده باقی مانده است. وجود شبستانی رو به قبله با هشت ستون، مناره گلی نه چندان بلند که راه پلکان بام مسجد از داخل این مناره به بام و سپس به بالای مناره منتهی می شود و استفاده از خشت و گل در ساخت آن از ویژگی های این بنا محسوب می شود.
2-میدان امیر چخماق
یکی از نمادهای شهر یزد که کمتر کسی نام آن ها را نشنیده است میدان امیرچخماق است. در این میدان مجموعه ای از بناهای تاریخی و ارزشمند جلوه گری می کنند. یکی از شاخص ترین این جاذبه ها تکیه ای است با مناره های بلند که به عنوان اصیل ترین قسمت این شهر به یادگار مانده است. قدمت این میدان به قرن نهم هجری و زمان حکومت تیموریان باز می گردد و توسط فردی با همین نام امیر جلال الدین چخماق ساخته شده است. میدان امیرچخماق یا به گویش مردم یزد میرچخماق محلی برای گردهمایی مردم یزد می باشد.
3- آتشکده بهرام (آتش ورهرام)
آتشکده (آتش ورهرام) یکی از جاذبههای گردشگری یزد با بنایی ساده اما دیدنی و باشکوه است. این آتشکده در سال 1313 به دستور رضاخان و با سرمایه یک زرتشتی پارسی به نام «همابائی» ساخته شد. در دل این آتشکده آتش مقدس ورهرام با بیش از 1500 سال قدمت قرار دارد که برای زرتشتیان بسیار مقدس است. حضور عنصر آب در ساخت بنا یکی از ویژگیهای مهم آتشکدهها است به همین خاطر حوضی بزرگ و دایرهای شکل رو به بنای اصلی ساخته شده است. فضای سرسبز اطراف، سایه بنا در آب، پلههایی که شما را به ورودی بنا میرساند و طرح فروهر بالای ساختمان اصلی تنها چند کلمه در وصف خصوصیات ظاهری این بنا است. باید در این فضا قدم بزنید تا انرژی مثبت آتشکده را احساس کنید.
4-باغ دولت آباد
این باغ جزء یکی از ۹ باغ ایرانی است که نامش در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. عمارت بلند این باغ بلندترین بادگیرهای جهان را دارد و از نظر معماری بسیار ارزشمند است. این باغ یکی از قدیمی ترین باغ های ایرانی است که ۲۶۰ سال قدمت دارد و در وسعت ۶.۴ هکتاری خود، نشانه هایی از بهشت را جای داده است تا بیننده را به دنیایی دیگر ببرد. زمانی وارد این باغ می شوید احساس نمی کنید که در شهر کویری یزد هستید و بوی گل و گیاهان شما را مدهوش خواهند کرد.
5-بازار و حمام خان
مجموعه بی نظیر دیگری که در لیست جاذبه های شهر یزد قرار دارد، بازار و حمام خان یزد است که مجموعه ای زیبا و قدیمی از بازار خان و حسینیه و آب انبار و حمامی مجاور آن می باشد. ساخت این مجموعه ی چشم نواز در شهر یزد به زمان ناصرالدین شاه باز می گردد و بازار خان به عنوان طولانی ترین و عریض ترین بازارهای شهر یزد شناخته شده است و مصالح به کار رفته در آن خشت و گل است.
این مجموعه ارزشمند در سال ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
6-آب انبار شش بادگیری
آب انباری است قدیمی با شش بادگیر که در محله تپه یزد قرار گرفته است. این بنا دارای دو ورودی در شمال و جنوب و مخزن است و مخزن آب انبار گنبد تخم مرغی شکلی دارد.
این آب انبار 55 پله دارد که بین پله های 25 و 26 آن از بالا، یک هشتی با سنگ فرش آجری قرار دارد و طاق آب انبار بعد از هشتی شروع می شود. طاق ضربی خشتی با نمای آجری و سقف بزرگ مخزن آب از ویژگی های مهم این آب انبار است که در سال 1379 هجری قمری به سعی حاجی حسین میرالله ساخته شده است .
مدرسه ضیائیه یکی از شاهکارهای معماری ایران است. بنایی شبیه به تصویر کتابهای تاریخی که با قدمتی 800 ساله هنوز هم پابرجاست. مدرسه ضیائیه به همت ضیاءالدین حسین رضی در سال ۶۳۱ هجری قمری ساخته شد تا محلی برای آموزش و یادگیری و مجالس بحث و بررسی علما باشد. علت انتخاب نام زندان اسکندر برای این بنا ورود گروهی از تبعیدیان اسکندر مقدونی به یزد و اقامتشان در این مکان بوده است. شهرت این بنا در گذشته به اندازهای بوده که حافظ شیرازی در یکی از اشعار خود، بیتی را به آن اختصاص داده است:
دلم از وحشت زندان سكندر بگرفت رخت بربندم و تا ملک سلیمان بروم
8-مسجد جامع یزد
مسجد جامع یزد یکی از شاهکارهای تاریخی ایران بوده که در هر گوشه و کنار آن، یادگارهایی از دوران گوناگون برجای ماندهاست و به شیوه یک ایوان در دل کویر میباشد و در طی حدود ۱۰۰ سال و سه دوره بنا شدهاست.
پایههای اصلی مسجد راساسانیان و بنای فعلی مسجد، از لحاظ شیوه معماری متعلق به دو دوره موسوم به آذری دانستهاند. بنای گنبد خانه متعلق به دوره ایلخانی و سر در رفیع مسجد را متعلق به زمان شاهرخ و دوره تیموری دانستهاند. این بنا از لحاظ خوابیدگی گنبد، سردر رفیع و بلند و همچنین کاشیکاری زیبا و منحصربهفرد، شهرت دارد.
مسجد جامع یزد که به قطع، همانند مرواریدی بیبدیل در شهر یزد میدرخشد، در ضلع غربی خیابان امام خمینی و یکی از محلههای قدیمی این شهر، قرار دارد.
9-خانه لاریها
خانه لاری های یکی دیگر از جاذبه های شهر یزد است که دارای قدمتی حدود ۱۵۰ سال می باشد، در زمان های گذشته حدود ۲۷۰ سال پیش لاری ها از سمت فارس به شهر یزد به منظور تجارت می آمدند و در جای جای این شهر ساکن شده بودند. خانه ی لاری ها با وجود اتاق آیینه با آیینه کاری هایی با قدمت حدود پنجاه یا شصت سال، اعیانی بودن خود را به نمایش می گذارد.
این خانه در سال ۱۳۷۵ در فهرست آثار ملی ایران قرار به ثبت رسیده است.
10-برج خاموشان
برج خاموشان در نزدیکی یزد یکی از بزرگترین و مهمترین دخمههای زردشتیان جهان است که در ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی یزد و در حوالی منطقه صفائیه، بر بلندای کوهی رسوبی و کم ارتفاع به نام کوه دخمه، دو عمارت سنگی مدور برج مانند با فضای میانتهی قرار دارد که به دخمه یا دادگاه زرتشتیان مشهور است.